تولیدمثل و آبستنی در همستر

تولیدمثل و آبستنی در همسترهمسترها حیواناتی با بلوغ زودرس هستند و تشخیص جنسیت آنها نیز کار نسبتا ً ساده‌ای است . شما می‌توانید با نگاه کردن از دور نیز نر یا ماده بودنشان را براحتی تشخیص دهید . همستر نر معمولا ً کشیده‌تر از همستر ماده بوده ، در قسمت عقبی بدن در طرفین دم ، بیضه‌ها بصورت کاملا برجسته و بیرون‌زده مشاهده می‌شوند (در همستر نر بیضه‌ها رشد قابل توجهی داشته و درصد بالایی از وزن کلی بدن را شامل می‌شوند) .

برای تشخیص جنسیت بچه همسترها نیز می‌توانید با وارد آوردن فشار به قسمت خلفی شکم ، نر یا ماده بودن آن را تشخیص دهید . به این صورت که در بچه هسمتر نر ، بیضه‌ها از محل خود به سمت بیرون برجسته خواهند شد . ضمن این که فاصله مقعد تا دستگاه تناسلی در بچه همستر نر خیلی بیشتر از این فاصله در بچه همستر ماده می‌باشد . در جنس ماده سوراخ دیگری نیز نزدیک مقعد وجود دارد که همان واژن است .

همستر ماده معمولا در 5 الی 6 هفتگی بالغ می‌شود و از 6 الی 7 هفتگی توانایی آبستن شدن را کسب می‌کند . همسترهای نر نیز در 6 تا 8 هفتگی به شرایط بلوغ رسیده و از 12 هفتگی قدرت باردار کردن همستر ماده را بدست می‌آورند . آنها در موقع بلوغ موادی را توسط غدد سباسه‌شان ترشح می‌کنند و در واقع از این طریق به تعیین قلمرو خود اقدام می‌کنند . اصولا همسترها در طبیعت در فصل بخصوصی به فعالیت تولید مثلی مشغول می‌شوند ولی با نگهدرای آنها در محیط خانه (بدور از طبیعت وحش) این حالت از بین خواهد رفت .

سیکل جنسی در همسترهای ماده هر 4 روز یکبار تکرار می‌شود و مدت زمان مرحله استروس (جفت‌پذیری) نیز 20 ساعت است . در همستر ماده در سیکل استروس ترشحات شیری رنگ با بوی خاصی از ناحیه واژن خارج می‌شود . این ترشحات در روزهای اول و دوم سیکل استروس ، شفاف ، غلیظ و سفید رنگ بوده و بتدریج در روز سوم به حالت لزج و کدر در می‌آید . در همین زمان است که حیوان ماده به نر اجازه جفتگیری می‌دهد .

عمل جفتگیری معمولا هنگام عصر (موقع غروب آفتاب) صورت می‌گیرد . همسترهای ماده جوان معمولا ً نرهای مسن‌تر را ترجیح می‌دهند . قبل از جفتگیری ، همستر نر و ماده ممکن است حرکاتی مانند دویدن در قفس ، بازرسی و بو کردن اندامهای تناسلی همدیگر و دعوا کردن را از خود نشان دهند . جنس ماده در حین جفتگیری بدن خود را سفت نگه داشته ، دمش را بالا و سر خود را پایین نگه می‌دارد و منتظر جنس مخالف می‌شود . وی در موقع جفتگیری یا بدنبال آن ممکن است به جفت خود آسیب وارد سازد .

جفتگیری معمولا ً در اولین استروس پس از زایمان بندرت منجر به آبستنی می‌شود . بهتر است بعد از جفتگیری همستر ماده را به قفس خود برگردانده و پس از گذشت چهار روز دیگر ، دوباره آن را با همستر نر همجوار کنید . اگر جفتگیری صورت نگیرد ، همستر ماده در جفتگیری قبلی آبستن شده است ولی چنانچه پس از جفتگیری اول ، خروج ترشحات شیری رنگ از واژن مشاهده شود و جفتگیری دوم صورت گیرد در این حالت در جفتگیری اول آبستنی صورت نگرفته است . طول دوره بارداری همستر بین 16 تا 21 روز است . همستر ماده در 30 تا 50 درصد کل دوران زندگی‌اش قادر به فعالیت تولیدمثلی می‌باشد . تعداد نوزادان در هر زایمان معمولا بین 4 تا 8 عدد می‌باشد . البته همسترهای ماده تا زایمان پنجم و ششم نوزادان زیادی بدنیا می‌آورند ، ولی پس از این مدت زاد و ولد آنها کاهش پیدا می‌کند .

سعی کنید یک رژیم غذایی با کیفیت بالا برای همستر ماده‌ای که زایمان کرده فراهم کنید و حتما ً محیطی آرام و تمیز و گرم را برای وی مهیا سازید . هیچ موقع سعی در تماشای همستر ماده در حین زایمان نکنید زیرا اینکار باعث ایجاد استرس و هیجان در وی خواهد شد . بهتر است که بچه همسترها را به مدت 1 هفته تا 10 روز با مادرشان تنها بگذارید و به هیچ عنوان نوزادان تازه بدنیا آمده را لمس نکنید ، زیرا مادر آنها با استشمام بوی دست شما ، دیگر آنها را شیر نداده و احتمالا سعی در کشتن شان (خوردن نوزادان) خواهد کرد .

عوامل دیگری از جمله فضای کم ، ایجاد سر و صدا و مزاحمت در موقع شیردهی ، عدم دقت در تغذیه صحیح همستر مادر ، مزاحمت در حین زایمان ، نمایان بودن لانه ، گاز گرفته شدن مادر توسط بچه همسترها و عدم رعایت بهداشت نیز ممکن است باعث ایجاد این رفتار (کشتن بچه همسترها توسط همستر مادر) شوند .

بچه همسترها در هنگام تولد کر و کور بدنیا می‌آیند . وزن تقریبی آنها در این هنگام 2 گرم است . در روز سوم پس از تولد ، موهای حیوان شروع به رشد کرده و در روز پنجم گوشها شروع به باز شدن می‌کنند . در سن دو هفتگی ، آنها تقریبآ به اندازه 3 برابر ، افزایش وزن پیدا می‌کنند . بچه همسترها معمولا در سن 1 ماهگی از شیر گرفته می‌شوند .